مشاوره بعد از ازدواج

مشاوره خانه امید:
مشاوره قبل از ازدواج
مشاوره بعد از ازدواج
تماس 02166903326 یا 02166901899 تلگرام واتساپ 09916058868
دختروپسرهایی که میخواهید ازدواج کنید حتما قبل از ازدواج پیش یک متخصص روانشناس و مشاور بروید و مشاوره انجام بدهید

ملاكها و عوامل موثر در ازدواج موفق جوانان
نویسنده : دکتر شکوه نوابی نژاد
ازدواج پیمان مقدسی است که در تمامی اقوام در همه زمانها و مکانها وجود داشته است. سنت
دیرینه ای است که در آن زن و مرد براساس یک تعهد قانونی، شرعی و عاطفی پیمان می بندند تا در یک زندگی مشترک نیازهای یکدیگر را تامین کنند، یار و غمخوار هم باشند، به یکدیگر عشق بورزند، با هم رشد کنند و از مزایای آن که آرامش و بقای نسل و سلامت و امنیت و چالشهای فردی و اجتماعی است برخوردار گردند. بدون تردید انتخاب همسر و متعهد شدن برای ازدواج نشانگر رسش و پختگی و تنیز رشد و پیشرفت شخصی فرد است، ضمن آن که مهمترین تصمیم ما در طول زندگی بشمار می ِآد، با این حال در نهایت تعجب نزدیک به پنجاه درصد ازدواجها به طلاق می انجامد. براساس آمار جهانی در طول 15 سال گذشته نرخ ازدواج تقریباً ثابت مانده است در حال که بر اساس آماز میزان و درصد طلاق بالا رفته است. این رقم در آمریکا 40 درصد و در ایران متجاوز از 12 درصد گزارش شده است که با توجه به بافت و ساختار جامعه و ارشهای مذهبی و فرهنگی و سنتهای دیرین خانوادگی، آمار طلاب در ایران می بایست از روند کندتری برخوردار باشد.

هدفهای ازدواج از دیدگاههای مختلف
1) طرفداران نظریه میل جنسی که هدف از ازدواج را شکل حقوقی و رسمی دادن به محرکات غریزی دختر و پسر می دانند.
2) اندیشمندان جامعه، هدف از ازدواج را تولید مثل و پرورش فرزندان و تربیت نسل برای جامعه بهتر می دانند.
3) گروهی از صاحبنظران گرایشهای دو سویه موجودات بشری به جنس مخالف و تامین نیازهای یکدیگر و همکاری دو جانبه در پیکار زندگی و تمایل به داشتن فرزند را هدف اصلی ازدواج می پندارند.
بنابراین اگر ازدواج را به عنوان نخستین تعهد قانونی و عاطفی در زندگی بزرگسالی بدانیم، انتخاب همسر خود یک معیار رشد و پختگی فرد در زندگی به حساب می آید و از مهمترین گرایشها و تصمیمات ما در زندگی است زیرا آینده زندگی در ابعاد فردی، اجتماعی، اقتصادی، اخلاقی، روانی و عاطفی به آن بستگی دارد.

ازدواج در ایران:
در ایران همانند بسیاری از جوامع سنتی نقش والدین بیش از جوامع صنعتی است. خانواده ایرانی
(اعم از سنتی و مدرن) هنوز هم یکی از وظایف و کارکردهای خود را گزینش همسر برای فرزندان خود می داند. با اینحال فرایند ازدواج در ایران تغییرات و تحولات بسیاری یافته است و امروز غیر از روشهای سنتی خواستگاری که براساس نظرات والدین و زمینه مصالح اجتماعی و سعادت زوجین صورت می گیرد، فرآیند ازدواج به نظر می رسد بیشتر دارای ویژگیهای زیر است:
1) همسریابی و گزینش همسر به تدریج از یکدیگر مجزا شده اند. به نظر می رسد در همسریابی جوانان فعالتر و در گزینش و تایید نهایی والدین نقش فعالی دارند.
2) گرایش به آزادی بیشتر جوانان از قیمومیت والدین
3) با وجود کاهش نقش والدین نسبت به گذشته، تاثیر غیر مستقیم نقش آنان در ازدواج جوان به قوت خود پابرجاست.

ملاکها و شرایط تعیین کننده در ازدواج موفق:
مطالعات و پژوهشهای مختلف و نیز تجارت حاصل از سالهای متمادی مشاوره های خانوادگی و زناشویی نشان می دهد که بسیاری از مشکلات زن و شوهرها قابل پیش بینی و در نتیجه قابل پیشگیری است اگر دختر و پسر قبل از ازدواج آگاهیهای لازم را درباره خود و همسری که بر
می گزینند داشته باشند. دختر و پسری که می خواهند ازدواج کنند در درجه اول باید دارای شرایط لازم جسمانی، روانی، عقلی، اجتماعی و اخلاقی باشند امکانات و شرایط اقتصادی نیز در جای خود حائز اهمیت بسیار است.
تحقیقات نشان می دهد که دلایل بنیادی افراد برای ازدواج در جوامع امروز را می توان به سه دسته تقسیم کرد: الف) عشق ب) مصاحبت و همدمی ج) نیل به اهداف و انتظارات حاصل از ازدواج. عشق یکی از فراوانترین توجیهات جوانان برای ازدواج است. دلیل عمده دیگر همدلی و همدمی است که عبارتست از محبت عمیقی که ما نسبت به همسر آینده خود احساس می کنیم. عشقی است که براساس تجارت مشترک، پذیرش متقابل و شناخت یکدیگر است. و بالاخره انتظارات و توقعات افراد از ازدواج برای نیل به احساس خوشبختی، تامین همه نیازهای روانی ـ اجتماعی، تکامل و غلبه بر همه مشکلات در سایه ازدواج است و همین انتظارات آرمانخواهانه و غیر واقع بینانه از 2 ازدواج است که با ناسازگاریهای بسیار و بعضاً به طلاق منجر می گردد.
به بیان دیگر ویژگیهایی چون تعهد، درستی و صداقت، مسئولیت پذیری، انعطاف پذیری و شکیبایی احترام و ستایش متقابل بین زن و مرد، محبت و همدلی و برخورداری از مهارتهای ارتباطی و مصاحبت و همدمی و بالاخره مهمتر از همه خودداری زن و مرد از ارزشهای معنوی، اخلاقی و مذهبی را تحقیقات از عوامل موثر و تضمین کننده ازدواج موفق می دانند.

شرایط لازم برای ازدواج:
1ـ رشد جسمانی در شناخت میزان رشد جسمانی دختر و پسر، نه فقط باید ارتباط و همبستگی ابعاد گوناگون رشد را در نظر گرفت، بلکه رابطه رشد جسمانی با عوامل روان شناختی و سازگاریهای روانی ـ اجتماعی حائز اهمیت بسیار است.
2ـ رشد عقلی اندیشه، نگرش و دیدگاه فرد نسبت به زندگی زناشویی، پیش بنی و استنتاج، تعیین و تبین هدف و انتخاب راهبردهایی برای نیل به آن جنبه عقلانی شخصیت فرد را تشکیل می دهد. کسی که از رشد عقلی برخوردار است از مسایل درک و فهم بهرتی دارد. برای مثال می داند چرا ازدواج می کند، هدفمند است و برای اهداف خود برنامه ریزی می کند و در تصمیم گیری و انتخاب همسر بیشتر از عقل تبعیت می کند تا احساس. از خود و محیط شناخت دارد، مسئولیت پذیر است و توانایی حل مساله را دارد.
3ـ رشد عاطفی با همه ارزشهایی که برای عقل متصور است لکن تمامی سعادت بشر در گرو تکامل صرف عقل نیست بلکه انسان موجودی چند بعدی است و سرمایه مهم دیگر او در زندگی عواطف و احساسات است و انسان به کمک عقل و عاطفه هر دو راه تعالی و تکامل را می پیماید. مهر و محبت و عواطف از مهترین عوامل موفقیت در زندگی زناشویی است. فر برخوردار از رشد عاطفی، مهار احساسات منفی و مثبت خود را در دست دارد و در محدوده پذیرش جامعه از خود واکنشی نشان
می دهند
در وصف عقل و عشق چه زیبا گفته است مولوی:
عقل گوید شش جهت حد است و بیرون راه نیست
عشق گوید هست و رفته ام من بارها
4ـ رشد اجتماعی رشد اجتماعی ارتباط تنگاتنگی با رشد عقلی و عاطفی دارد. فرد برخوردار از رشد اجتماعی توانایی ایجاد ارتباط با دیگران را داراست، مسئولیت پذیر است. به دیگران احترام می گذارد و رفتار خویش را با شناخت کافی از ارزشها و فرهنگ جامعه ابراز می دارد.
5ـ رشد اخلاقی اخلاق مجموعه ای از آداب و رسوم و ارزشها و الگوهای رفتاری است که به معیارهای مطلوب افراد و گروهی که انسان با آن زندگی می کند، تطابق دارد. و در زندگی زناشویی، ارزشهای اخلاقی و معنوی زن و مرد است که به سعادت و معنویت زندگی می انجامد. هر اندازه دختر و پسر تخلق به اخلاق و رفتار پسندیده مانند گذشت، صداقت، درستی و فدارکاری و … باشند زندگی مشترکشان از سلامت و آرامش بیشتری برخوردار است.

عوامل فردی و اجتماعی و ارتباطی موثر برای ازدواج:
مجموعه ای از عوامل مشخصی در ایجاد رضایت یا نارضایتی از زندگی زناشویی نقش دارد که مهمترین آن، ادراک نادرست و انتظارات غیر واقع بینانه نسبت به ازدواج است. باورهای درست و توقعات واقع بینانه از ازدواج و از همسر از دلایل توفیق در ازدواج مطلوب است. زن و مرد با نیازهای متفاوت و تاریخچه ناهمانندی از زندگی شخصی، روانی، خانوادگی، فرهنگی و اجتماعی دوران تجرد خود پا به عرصه ازدواج می گذارند و تبع آن نقشها و الگوهایی در زندگی مشترکشان ارائه می دهند.
از نظر اجتماعی امروز بسیاری از زنان و مردان هر دو شاغلند و در خارج از خانه کار می کنند و زمانی که با یکدیگر صرف می کنند بسیار محدود است و این دوری در افزایش فاصله یابی عاطفی و فیزیکی بین آن دو تاثیر می گذارد. بنابراین باید مسئولیتهای خویش را در زندگی بشناسند و تقسیم کار کنند.
از نظر ارتباطی بی شک ارتباط صحیح کلامی و غیرکلامی بین زن و مرد اساس یک زندگی زناشویی خوشبخت و موفق است ضمن آن که از مهترین عواملی که به طلاق می انجامد ناسازگاری و نداشتن ارتباط سالم و مطلوب بین زن و مرد است.
در کل یاس و نومیدی و درماندگی زن و شوهر، وجود تعارض بین آن دو، عدم شناخت صحیح از یکدیگر، توقعات غیر واقع بینانه از ازدواج، دوران کودکی و نوجوانی ناشاد و انواع مشکلات در
زمینه های مالی و اقتصادی، ارتباطی، جنسی، رفتاری و زمینه های نابسامانیهای روانی و از همه مهمتر کمرنگ شدن اعتقادات و باورهای اخلاقی و مذهبی را باید عامل اصلی تهدید زندگی زناشویی به حساب آورد.

نقش مشاوره ازدواج:
امروز دختران و پسران جوان با بهره گیری از خدمات مشاوره ای پیش از ازدواج می توانند با تجهیز هر چه بیشتر خود نسبت به شناخت ویژگیهای خود و همسر آینده و نیز اهمیت و اهداف ازدواج، به این دوره پویا و شکوفا در زندگی خویش با گامهای راسخ تر و آرامش بیشتر گام نهند. ضمن آن که مجموعه ویژگیها و ملاکهای فوق در قالب یک فرم ارزیابی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
امروز ارزش خدمات مشاوره ازدواج و خانواده درمانی نه فقط در درمان کارکردهای غلط و نامطلوب زن و شوهر که در پیشگیری از بروز بسیاری از نابسامانیها در زندگی زناشویی و حفظ و ابقاء و یا انتقال ویژگیهای رفتاری مطلوب و شرایط و موقعیتهای پویا و رشد دهنده در زندگی خانوادگی شناخته شده است. در بعد پیشگیری اولیه، مشاوره ازدواج قادر است دختران و پسران جوان را در تشخیص کلاسهای صحیح ازدواج و معیارهایی که براسا تحقیقات بیشترین تضمین کنندگان زندگی سالم و موفق زناشویی است و نیز تحلیل شرایط جهت یک ازدواج مطلوب یاری دهد.
در پیشگیری ثانویه خدمات مشاوره ای زن و شوهر جوان را به کمک مشاوره در زمینه های گوناگون، حفظ و ابقای زندگی زناشویی را تا حد زیادی تامین می کند. از جمله این زمینه ها مقابله با چالشها و دامهای رفتاری مانند کاهش تقویتها در مورد رفتار، گسترش محرکهای خود ـ تنظیمی و خود ـ کنترلی در ارتباطها و تعاملهای زناشویی، خشنود کردن یکدیگر بدون انتظار از یکدیگر و بالاخره متعهد بودن نسبت به استحکام هر چه بیشتر کانون مقدم زناشویی و بالاخره در پیگیری نهایی، زمانی که زن و شوهر مشکلاتی را تجربه می کنند، خدمات مشاوره ای قادر است نه تنها آنان را در حل مسایل زناشویی خود یاری دهد که در کاهش احتمال وقوع مجدد آن مشکلات نقش دارد.
نکته پایانی این که در مجموع پدیده های اجتماعی، ازدواج پیمان مقدسی است زیرا توافق اهداف، ارزشها و فلسفه زندگی و جهت گیری سیاسی مذهبی و سیستم ارزشی دختر و پسر جوان از عوامل مهم و تضمین کننده موفقیت و کامیابی در آن است.

منابع:
1ـ آموزش جوان در آستانه ازدواج، 1365 انتشارات پیوند
2ـ نوابی نژاد، شکوه 1374) بررسی ملاکهای ازدواج موفق در دانشجویان دانشگاهها گزارش تحقیق
3. Beaver, D (983) Beyond Narriage. San Nransisco, and Row. Heaper
4. Hughes, M (Narriage Counsling Continum, Newyork

بررسی نظرات دانشجویان در رابطه با تاثیر ازدواج بر بهداشت روان
نویسنده: نسرین الهی
نقش راهنمایی و مشاوره در ازدواج موفق
مقدمه:
به اعتقاد ما ازدواج موفق سرچشمه و اساس یک زندگی سالم فردی و اجتماعی است. چنانچه ازدواج با موفقیت همراه باشد نه فقط زوجین بلکه فرزندان نیز از سلامت روانی برخوردار می گردند و احساس آرامش و امنیت می کنند و امیدواری و شعف و شادمانی در آنان بوجود می آید. از این رو، اگر جوانان در امر ازدواج راهنمائی شوند خانواده و در نهایت جامعه از سلامت لازم برخوردار خواهد شد.در این مقاله تعریف ازدواج و خانواده ارائه می شود و معیارهای انتخاب همسر با بهره گیری از نتایج تحقیقات مطرح می گردد. سپس راهنمائی و مشاوره در قبل و بعد از ازدواج مورد بررسی قرار می گیرد و در پایان پیشنهادهائی ارائه می شود.

خانواده و ازدواج:
تا قبل از ظهور اسلام نگرش به زن منفی بود و او اعتبار و منزلتی در نظام هستی نداشت. برای تایید این ادعا به چند دیدگاه در مورد زن اشاره می شود. کنفوسیوس مرد را حاکم و زن را محکوم می دانست و معتقد بود اگر بجز این باشد شر و فساد در زمین خواهد شد و نظم و هماهنگی آسمانها برهم خواهد خورد. در روم قدیم زن بسیار حقیر شمرده می شد و ارسطو برتری مرد را نسبت به زن انکار ناپذیر می دانست. در یونان باستان زن شخصیت حقوقی و اجتماعی نداشت و با او به عنوان یک شئی قابل تملک و وسیله ای برای ارضای شهوت برخورد می شد. در بین سومری ها و بابلی ها و آشوری ها زن موقعیت اسفناکی داشت و به بهای ناچیزی خرید و فروش می شد و کمترین حق و اختیاری نسبت به سروشت خود نداشت. با طلوع آفتاب درخشان اسلام زن حقوق فردی و اجتماعی خود را بازیافت و منزلت و جایگاه ارزشمندی برای خود بدست آورد. خانواده که ساده ترین و قدیمی ترین شکل جامعه انسانی می باشد یک واحد اجتماعی است که از تجمع هدفدار زن و مرد و فرزندان تشکیل می شود و به گفته و یل دورانت (1357) جایگاه اصلی برای حفظ و تداوم و انتقال آداب و رسوم و میراث فرهنگی و ارزشهای فردی و اجتماعی محسوب می گردد. شرط لازم برای ایجاد یک جامعه سالم، وجود
خانواده های سالم و در نهایت ازدواج های مناسب و درست است. از این رو، ریشه بسیاری از نابسامانی های اجتماعی را می توان در ازدواج های نادرست و نامناسب جستجو کرد.ازدواج تاریخچه ای طولانی دارد و باتوجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و جغرافیایی مفهوم و روش های آن همواره در حال تغییر و دگرگونی بوده است. از نظر لغوی ازدواج از ریشه «زوج» بر وزن افتعال است و به معنی زن گرفتن و شوهر کردن و با یکدیگر جفت شدن است. ازدواج رابطه ای حقوقی ـ عاطفی بین زن و مرد است که براساس شرایط و قوانین مشخص بوسیله عقد حاصل می شود و بدین وسیله حق تمتع جنسی و آغاز زندگی مشترک به زوجین اعطاء می گردد.
ازدواج که برآورنده نیازهای زیستی، روانی و اجتماعی فرد است با فطرت و ذات انسان انطباق و هماهنگی دارد.غریزه جنسی به طور مقبول و مناسب از طریق ازدواج ارضاء می شود و بقای نسل تضمین می گردد. زن و مرد در شادی ها و غم های یکدیگر سهیم می شوند و در کنار هم احساس امنیت می کنند و به گفته اریک فرام (1369) آرامش از دست رفته بر اثر «تقسیم و دو قطبی شدن» خود را باز می یابند و با ابراز محبت و ایجاد تفاهم تلخ و شیرین زندگی را به اتفاق هم تجربه می کنند. ازدواج همچنین خصیصه «اجتماعی بودن» انسان را متحقق بسازد و به مرحله ظهور می رساند. هیچ زن و مردی قادر نیست زندگی خود را به تنهائی با شادی و لذت بگذراند بلکه در کنار همسر و فرزندان به جامعه احساس تعلق می کند و در سازندگی و اداره آن خود را موثر و سهیم می داند.از این رو، ازدواج موهبتی الهی است که برای ارضای نیازهای فطری و حیاتی انسان ضرورت دارد و در دین مقدس اسلام محبوب ترین عمل نزد خداوند و رشد دهنده انسان محسوب می شود (مطهری، 1359)

معیارهای ازدواج:
ازدواج موفق به عوامل متعدد بستگی دارد. این عوامل قبل از ازدواج باید با نهایت دقت و صحت مورد بررسی و شناسائی قرار گیرند. چنانچه در بررسی و شناخت این معیارها دقت کافی بعمل نیاید، آن ازدواج تعادل روانی زوجین را برهم خواهد زد و اثرات سوء فردی و اجتماعی ببار خواهد آورد. از این رو، ازدواج باید به طور سنجیده و حساب شده صورت پذیرد.
معیارهای ازدواج در زمان ها و فرهنگهای مختلف یکسان نیست و دختران و پسران درجوامع گوناگون براساس رسوم و آداب و سنن خود همسر انتخاب می کنند. یادآوری این نکته حائز اهمیت است که وجود یکسانی درخصوصیات زوجین بیشتر باشد.امکان توافق و تفاهم و سازش و در نتیجه بقاء و پایداری زندگی مشترک بیشتر خواهد بود.
1. تناسب در تحصیلات: اولاً انسان موجودی برتری طلب و کمال جوست و همواره درصدد ارتقاء و افزایش دانش خود می باشد (آدلر، 1973) بنا به فرموده حضرت علی (ع) تمام خوبی ها از علم و دانش و همه فسادها از جهل و بیسوادی نشات می گیرند. از این رو، بالا بودن تحصیلات، فرد را از فساد و تباهی دور نگه می دارد و سعادت و خوشبختی را موجب می گردد.
ثانیاً بین میزان تحصیلات با موقعیت اجتماعی و توان درک و فهم و تجزیه و تحلیل مسائل رابطه مستقیم وجود دارد و هرچه تحصیلات زن و مرد به هم نزدیک تر باشد، ازدواج آنان بیشترین موفقیت خواهد بود و بهتر خواهند توانست با هم ارتباط فکری برقرار کنند و یکدیگر را بشناسند و در زمینه های مختلف زودتر به تفاهم و توافق برسند. یکی از یافته های تحقیق پروین مرادی ثابت (1372) با عنوان «معیارهای ازدواج از دیدگاه دختران و پسران» که با 300 دختر و پسر مجرد ساکن تهران از طریق یک پرسشنامه انجام گرفته این است که گرچه داشتن تحصیلات دانشگاهی پیش شرط لازم برای یک ازدواج موفق تلقی نمی شود ولی تحصیلات قدرت تجزیه و تحلیل مسائل مختلف را در دختران و پسران افزایش می دهد.
2. تناسب در سن: تناسب سنی باعث می گردد که وجوه مشترک بیشتر در زمین های جسمانی، روانی و اجتماعی بین زوجین موجود باشد و موفقیت در زندگی زناشویی افزایش یابد. سن ازدواج زن و مرد در کشورهای مختلف به عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه بستگی دارد. یافته هی تحقیقات متعدد موید این نکته است که مناسب ترین سن ازدواج برای پسران 24ـ27 و برای دختران 20ـ22 سالگی است. اختلاف سنی 4ـ 7 سال بین مرد و زن (مرد مسن تر از زن) در ازدواج مطلوب است. امروزه عواملی نظیر میل به ادامه تحصیل و کسب تخصص و گذراندن دوره سربازی میانگین سن ازدواج جوانان را افزایش داده است. در جدول شماره 1 میانگین سن ازدواج زنان و مردان شهری و روستائی و تغییرات آن در سال های 1335 تا 1365 در ایران نشان داده شده است (نوروزی، 1369).

جدول شماره 1ـ سن ازدواج و تغییرات آن از 1335 تا 1365 در ایران

سال کل کشور شهری روستائی
مرد زن مرد زن مرد زن
1335 24.9 19 25.7 18.5 24.4 17.9
1345 25 18.4 25.6 19 24.4 17.9
1355 24.1 19.7 25.1 20.2 22.7 19.1
1365 23.6 19.8 24.2 20 22.6 19.6

تحقیقی توسط شفیع آبادی تحت عنوان «ملاکهای ازدواج از دیدگاه دانشجویان» در سال 1375 با تعداد 60 نفر (30 نفر زن و 30 نفر مرد) دانشجویان رشته روانشناسی بالینی و کودکان استثنائی دوره کارشناسی دانشگاه علامه طباطبائی که سن آنان 19ـ 24 سال بود بااستفاده از یک پرسشنامه 21 سوالی انجام گرفت. براساس یکی از یافته های این پژوهش به نظر 87% مردان مناسبترین سن ازدواج 25ـ20 سالگی است و 82% زنان سن 22ـ19 سالگی را مناسبترین زمان ازدواج پیشنهاد کرده اند.
3. تناسب در عقیده و اخلاق:
هماهنگی عقیدتی و اخلاقی زن و شوهر باعث خوشبختی می گردد و ثبات و پایداری بیشتری در زندگی ایجاد می کند. اگر هریک از زوجین دارای تضاد عقیده مذهبی و دیدگاه متضاد در امور مختلف باشد علاوه بر ایجاد مشکلات بین آنان در شیوه تربیت فرزندان نیز اثر سوء خواهند گذاشت. چنانچه زوجین ازاخلاق حسنه وا یمان برخوردار باشند. به عدالت و آزادگی و تقوی پایبند خواهند بود و با آرامش و صفا و صمیمیت زندگی را سپری خواهند کرد. نتایج پژوهش شفیع آبادی (1375) موید آن است که اولاً 67% مردان و 46.6% زنان خصیصه «تدین» را به عنوان یک معیار مهم در ازدواج موفق خاطر نشان کرده اند. ثانیاً 81.6% مردان و 82.5% زنان خصیصه «صداقت» زوجین در زندگی زناشویی در قبل از ازدواج را یک معیار مهم ازدواج موفق مطرح ساخته اند. خانواده و اطرافیان نزدیک در ایجاد و پرورش این خصوصیات نقش بسزائی دارند. از این رو، برای پی بردن به چگونگی اخلاق و عقاید فرد و یک روش مطمئن بررسی و مطالعه دقیق خانواده و نزدیکان او می باشد.
1. تناسب در تمایلات جنسی:
ارضای میل جنسی یکی از انگیزه های مهم ازدواج و عواملی موثر در موفقیت زندگی زناشویی است. اگر زوجین در تمایلات جنسی هماهنگ نباشند و یکی از آنان به برقراری رابطه جنسی بسیار راغب باشد و دیگری میل کمتری به انجام آن داشته باشد روابط جنسی آنان لذت بخش و ارضاء کننده نخواهد بود. نارضایتی جنسی که با احساس ناامنی و محرومیت و ناکامی همراه است ریشه اصلی و اساسی بسیاری از مشکلات و اختلافات خانوادگی محسوب می گردد. در ایجاد میل و لذت جنسی عوامل متعدد نقش دارند که توجه به آنها در راهنمایی ازدواج بسیار اهمیت دارد. این عوامل عبارتند از داشتن اطلاعات کافی در زمینه امور جنسی، نداشتن ترس و تعصب و انحرافات جنسی، و توازن در میزان میل جنسی زن و مرد.
2. تناسب و هماهنگی فکری و عاطفی:
این معیار از عوامل مهم ازدواج موفق است و باید قبل از ازدواج با دقت مورد بررسی و شناسائی قرار گیرد. هرچه توافق فکری و سازگاری عاطفی زوجین در امور زندگی بیشتر باشد میزان همکاری آنان بیشتر خواهد بود. وجود تناسب و هماهنگی فکری و عاطفی بین زوجین موجب می شود که اختلاف کمتری بین آنان بروز کند و چنانچه در مواردی اختلافی پیدا شود به آسانی حل می گردد رشد فکری فعالیتهائی نظیر ادراک و فهم، تشکیل مفاهیم، بررسی معنایی، پیش بینی و استنتاج، هدف یابی و اقدام به حل مسائل را شامل می گردد. همچنین نحوه نگرش فرد به آزادی و زندگی، تعداد فرزندان و نحوه تربیت آنان، و میزان تحصیلات افراد خانواده نشانگر نمونه هایی از طرز تفکر فرد نسبت به امور زندگی هستند. رشد عاطفی به معنی توان و قدرت فرد در کنترل احساسات و عواطف نظیر حسادت، گریه، خشم و محبت است. زن و شوهری که زا رشد عاطفی برخوردار باشند محبت و علاقه خود را به یکدیگر متقابلاً بروز می دهند و به علت توان در کنترل احساسات، مانع بروز اختلافات شدید خانوادگی
می شوند. درجه رشد فکری ـ عاطفی صرفاً به سن تقویمی فرد بستگی ندارد بلکه مجموعه عوامل روانی، اقتصادی و فرهنگی در ایجاد آن نقش دارند. نتیجه پژوهش شفیع آبدی (1375) نشانگر آن است که 79% مردان و 65% زنان گروه تحقیق عامل تناسب فکری در بین زوجین را به عنوان معیار مهمی در موفقیت زندگی زناشویی قلمداد کرده اند.
لازم به یادآوری است که برای یک ازدواج موفق علاوه بر وجود تناسب و هماهنگی زوجین در معیارهای ذکر شده باید عوامل و شرایط دیگری نیز فراهم آید ک به اختصار به برخی از آنها اشاره می شود. گذشت و بردباری و وجود عشق و محبت یکی از شرایط لازم برای ازدواج موفق است. زن و مرد مزانی باگذشت و بردبار خواهند بود که حس «من» بودن را کنار بگذارند و به «ما» شدن بیاندیشند. در این صورت، هرکس فقط به فکرارضای خواسته ها و امیال شخصی خود در زندگی مشترک نخواهد بود بلکه کارها را با همکاری دیگری و با توافق و تفاهم انجام خواهند داد. البته میان عشق و تفاهم رابطه نزدیک وجود دارد. کسی که محبت دارد دیگران را می فهمد و کسی که می فهمد نسبت به دیگران محبت دارد (یک ، ترجمه مهدی قره چه داغی، 1369) . به نظر رادو (Rado) عشق واکنش هیجانی مستمر نسبت به یک منبع لذت معلوم است و مشخصه آن آرزوی وصال به موضوع عشق است (کاپلان و سادوک ترجمه نصرت الله پور افکاری، 1373) . عشق روابط انسانها را از سطح دوستی ساده و ابتدایی به سمت نزدیک و صمیمیت سوق می دهد.
کیرک پاتریک عوامل زیربنای زدنگی موفق را بدین گونه معرفی می کند: خوشبختی و هماهنگی والدین، سطح تربیت و پایگاه اجتماعی زن و مرد، انگیزه ازدواج، تناسب سن زن و مرد، توافق والدین در زمینه ازدواج، روابط سالم والدین با فرزند در دوران کودکی، داشتن اطلاعات مناسب و لازم در زمینه امور جنسی، هم نژاد و هم مذهب بودن، آشنائی کافی زوجین در قبل از ازدواج، تناسب جسمی و پختگی روان و اجتماعی زن و مرد (میشل، ترجمه فرنگیس اردلان، 1354)
اگر ازدواج بودن بررسی و مطالعه دقیق انجام گیرد و اختلاف بین زن و مرد زیاد باشد مشکلات فردی و اجتماعی فراوانی ببار می آورد و در نهایت می تواند به طلاق بیانجامد. در جدول شماره (2) آمار ازدواج و طلاق در چند کشور جهان درج شده است (منصوریان، 1369)

جدول شماره 2 ـ ازدواج و طلاق ثبت شده در سال 1984 میلادی در چند کشور

کشور ازدواج طلاق
تعداد میزان در هزار تعداد میزان در هزار
ایران 384876 8.9 34178 0.81
اردن 18189 5.4 2652 0.78
کویت 9609 5.9 2548 1.56
تونس 53484 7.7 6048 0.9
فنلاند 28550 5.8 9644 1.97
فرانسه 241402 5.1 104012 1.89
آمریکا 2.477192 10.5 116900 4.93

مشکلات و موانع ازدواج:
مشکل زمانی بوجود می آید که پدیده ای پیوند و ارتباط فرد را با خود و دنیای پیرامون بر هم می زند. مشکل موقعیتی نگران کننده و اضطراب ایجاد می کند و ارضای نیازهای اساسی و عملکرد زیستی ـ روانی ـ اجتماعی فرد را به مخاطره می افکند و کارآمدی او را کاهش می دهد و حالت تعادل روانی و رفتاری فرد را مختل می سازد.
در ازدواج جوانان همواره مشکلاتی وجود دارد که با همکاری مسئولان جامعه و خانواده ها به مقدار زیاد قابل حل هستند. مشکلات دسته اول شرایط سختی هستند که والدین برای همسر آینده دخترشان ایجاد می کنند. این گروه از والدین چون ازدواج را نوعی داد و ستد تجاری می انگارند سعی دارند مهریه و شرایط سنگینی تعیین کنند و در نتیجه در موارد بسیار ازدواج را غیر ممکن می سازند. مشکلات دسته دوم مواردی نظیر خرید جواهرات و لباس های گران قیمت و برگزاری جشن های پر هزینه را شامل می گردد که سد راه ازدواج بموقع جوانان می باشد. ازدواج تحمیلی مشکل دیگری است که در رابطه با ازدواج جوانان وجود دارد که در آن پدران و مادران برخلاف خواست و رضایت فرزندشان ـ چه دختر و چه پسر ـ به میل و دلخواه خود برای او همسر انتخاب می کنند. مشکلات اقتصادی و مالی و نداشتن محل سکونت مانع دیگری در راه ازدواج جوانان است. نتایج تحقیقات انجام گرفته این موارد را تایید
می کنند.
در پژوهشی که توسط شفیع آبادی (1374) تحت عنوان «مشکلات دانشجویان و ضرورت تاسیس مرکز مشاوره در دانشگاه ها» با 300 نفر دانشجویان رشته های پرستاری، علوم تربیتی و ریاضی
دانشگاه های علوم پزشکی شهید بهشتی، علامه طباطبایی و صنعتی شریف با استفاده از پرسشنامه انجام گرفت مشخص گردید که اولاً 49.45% دختران و 50.4% پسران در زمینه ازدواج شک دارند، ثانیاً همه دانشجویان لزوم تاسیس مرکز مشاوره رادر دانشگاه ها به شدت ضروری می دانند و بر این باورند که مرکز مشاوره می تواند در کاهش مشکلات و الام آنان بسیار موثر باشد.
در تحقیق دیگری که توسط شفیع آبادی (1375) تحت عنوان «ارزشیابی دیدگاه های دانشجویان و اعضای هیات علمی از استاد راهنما و ارائه ویژگی های مطلوب» با 300 (125 مرد و 175 زن) دانشجویان دانشگاه های علامه طباطبائی، شاهد و تهران و 140 نفر اعضای هیات علمی دانشگاه های علامه طباطبائی، شاهد، تهران، صنعتی شریف و امیرکبیر انجام گرفت. 24% مردان و 25.7% زنان دانشجو مشکل ازدواج را به عنوان یکی از مشکلات مهم خود مطرح ساخته اند، همچنین 66.4% مردان و 73.1% زنان دانشجو خواستار کمک استاد راهنما در زمینه ازدواج شده اند.
تحقیقی توسط مژگان اسدی امیرآبادی (1372) تحت عنوان «نگرش خانواده ها نسبت به ازدواج جوانان» با 40 نفر (20 مرد و 20 زن) ساکن تهران با استفاده از یک پرسشنامه 15 سوالی انجام گرفت. نتایج حاصله از این تحقیق موید آن است که عواملی نظیر بیکاری جوانان، مهریه سنگین، تورم و گرانی، تحصیلات، میزان درآمد پائین و کم، گرانی اجاره منزل، نداشتن مسکن و ناآشنایی قبل از ازدواج در زمره مشکلات ازدواج جوانان از دیدگاه والدین بحساب می آیند.
در تحقیقی که توسط جمیله اصلان زاده (1372) با عنوان بررسی مشکلات ازدواج دختران جوان با 100 نفر (50 نفر مجرد و 50 نفرد متاهل) سنین 19ـ27 سال در تهران با استفاده از یک پرسشنامه این نتایج حاصل شده است: اولاً عدم استطاعت مالی یکی از مشکلات مهم ازدواج است. ثانیاً به نظر پاسخگویان برگزاری جشن های عروسی مفصل و پرهزینه خوشبختی زوجین را تامین نمی کند. ثالثاً شیربها و مهریه سنگین مانع بزرگی در راه ازدواج نخواهند بود. رابعاً جهیزیه اعتبار عروس را نزد خانواده داماد آنچنان بالا نمی برد و اگر دختر نتواند جهیزیه تهیه کند به زندگی زناشویی او لطمه ای نخواهد خورد. خامساً نداشتن مسکن خصوصاً در آغاز زندگی یکی از مشکلات مهم ازدواج جوانان است و باید در تهیه آن به جوانان کمک شود.
تحقیقی توسط سوسن علیمردانی (1373) تحت عنوان «بررسی مشکلات ازدواج از دیدگاه دانشجویان دختر و پسر مجرد» با 100 نفر دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران و دانشگاه صنعتی شریف در گروه سنی 20ـ30 ساله با استفاده از یک پرسشنامه 20 سوالی انجام گرفته است. براساس یافته های تحقیق اولاً مشکلات اقتصادی از جمله تهیه جهیزیه از دیدگاه دختران و برپائی مراسم سنگین عروسی و تهیه مسکن و بیکاری از دیدگاه پسران از موانع مهم ازدواج است. ثانیاً دختران بیشتر از پسران به افزایش میانگین سن ازدواج و مشکل آفرین بودن آن توجه دارند. ثالثاً پسران به ترس از دخالت والدین دختر و سخت گیری های خانواده او در مورد ازدواج اشاره کرده اند و متقابلاً دختران نیز دخالت والدین پسر را در امر ازدواج سد راه بزرگی می دانند. رابعاً اگثر پسران می خواهند دختران با پائین آوردن سطح توقعات خود با خانواده شوهر در یک مسکن زندگی کنند و به علت شرایط اقتصادی نامناسب با خانواده همسر کنار بیایند.

تعریف راهنمائی و مشاوره و نقش آن:
راهنمائی فعالیتی پویا و مستمر در طول زندگی است که بدان وسیله اطلاعات معتبر و موثق در
زمینه های گوناگون در دوره های مختلف زندگی در اختیار فرد قرار می گیرند. استفاده از راهنمائی موجب می گردد آگاهی فرد قزونی یابد و امکان تصمیم گیری مناسب تر و سنجیده تر فراهم شود و در نتیجه از وقوع مشکلات در آینده پیشگیری گردد. درجه اختیار فرد به میزان شناخت و آگاهی او بستگی دارد و جهل و ناآگاهی از میزان اختیار انسان می کاهد و نیروهای ج-بری ناشناخته را بر او حاکم می سازد. هرچه جهل و ناآگاهی انسان بیشتر باشد عوامل ناشناخته و قهری بیشتر بر او مسلط می شوند. از سوی دیگر، هرچه اطلاعات ارائه شده کامل تر و جامع تر و روش های ارائه آن مناسب تر باشد آگاهی فرد بیشتر می شود و امکان تصمیم گیری بهتر و درست تر افزایش می یابد. از طریق راهنمائی ازدواج، فرد توانائی ها و محدودیت هایش را بخوبی می شناسد و از امکانات فردی و محیطی برای گزینش همسر مطلع می شود و با بررسی دقیق آنها تصمیم مناسب و معقول در امر ازدواج اتخاذ
می کند وسعت آگاهی انسان از خود و محیط زندگی، امکان عملکرد صحیح را در مناسبات با دیگر انسان ها برای فرد فراهم می آورد. کلیه دانشجویان به اطلاعهات دقیق و گسترده در زمینه های گوناگون از جمله ازدواج نیاز دارند که باید بموقع از جانب افراد آگاه در اختیار آنان قرار گیرد. یک ازدواج متکی بر شناخت صحیح خطر جدائی و متارکه را کاهش می دهد و احتمال خوشبختی و سعادت را می افزاید (شفیع آبادی و ناصری، 1373: والچاک و برنز. ترجمه فرزانه طاهری، 1366)
ملاحظه می شود که استفاده از خدمات راهنمائی و مشاوره با ارائه اطلاعات ضروری و افزایش آگاهی و در موارد ضروری بر اثر حل مشکل به تامین بهداشت روانی فرد منجر می شود. بهداشت روانی برای بهتر زیستن و سلامت فکر و بهبود روابط اجتماعی ضرورت دارد. هدف اصلی بهداشت روانی تامین سلامت فکر و روان و سالم سازی محیط فردی و اجتماعی است. دانشجوئی از بهداشت روانی برخوردار است که اولاً خود را فردی ارزشمند و قابل احترام بداند و به توانائی های خود اطمینان داشته باشد؛ ثانیاً با آرامش و امنیت خاطر و با شوق و امید زندگی کند. دانشجویی که با بحران و مشکل روانی مواجه است توانائی ایستادگی در برابر فشارهای وارده را ندارد و از حل مشکلات به طور منطقی و سنجیده عاجز است و تعادل روانی به هم خورده ای دارد.

نتیجه گیری و پیشنهادها:
ازدواح به عنوان پیمانی مقدس بین زن و مرد با فطرت و ذات انسان انطباق و هماهنگ دارد و اساس تشکیل خانواده و جامعه است. باعنایت به بحث بالا و نتایج پژوهش های ارائه شده برای نیل به یک ازدواج موفق در نسل جوان پیشنهادهائی مطرح می شود. امید است مسئولان ذیربط برای تحقق این پیشنهادها برنامه های ضروری را طراحی کنند و به مرحله اجرا در آورند.
1ـ جوانان در امر ازدواج به کمک افرادی آگاه و بصیر نیاز مبرم دارند تا اطلاعات ضروروی را با
شیوه های درست و بموقع در زمینه انتخاب مناسب همسر در دسترسشان قرار دهند. برای این منظور، ایجاد ومرکز راهنمایی و مشاوره دانشجوئی در تمام دانشگاه های کشور ضرورت دارد. در این مرکز باید متخصصان راهنمائی و مشاوره به کار مشغول شوند و دانشجویان را در زمینه های گوناگون از جمله انتخاب همسر راهنمائی کنند.
2ـ مشکل خانوادگی معمولاً از یک مورد ساده و جزئی شروع می شود و با ادامه و جر و بحث زوجین بتدریج به مشکل بزرک و خانمانسوز تبدیل می شود.به زوجین باید آموزش داده شود که حتی الامکان از پیگیری و ادامه بحث های مشکل زا بپرهیزند.
3ـ در رابطه با مشاوره ازدواج که به حل مشکلات زناشویی می انجامد باید بدانیم که مشکلات علت یا علتهایی دارند و بدون شناخت علت ها ارائه درمان غیرممکن است. درمان مشکلات باید با همکاری متخصصان و نهادها و سازمانهای مختلف انجام گیرد. از این رو، راهنمائی و نیز مشاوره ازدواج فعالیتی جمعی است و برای نیل به موفقیت یاری و کمک همگان را می طلبد و باید یک بسیج عمومی با شیوه ای درست و علمی در این زمینه صورت پذیرد.
4ـ دوره های آموزشی در زمینه های چگونگی انتخاب همسر، همسرداری، تربیت فرزندان، و امور جنسی برگزار گردد و سخنران ها با بهره گیری از روشها و وسایل مناسب جوانان را در جریان نحوه عملکرد صحیح در هر مورد قرار دهند.
5ـ کتاب ها و جزوات آموزشی در زمینه مسائل مختلف ازدواج با رعایت اصول فرهنگ اصیل اسلامی ـ ایرانی 2 منتشر شود و در اختیار جوانان و علاقمندان قرار گیرد.
6ـ زوجین در قبل از ازدواج علاوه بر سلامت جسمانی در زمینه روانی و خصوصیات شخصیتی نیز توسط متخصصان امر به طور دقیق مورد سنجش و شناسایی قرار گیرند و پس از صدور گواهی سلامت ازدواج انجام شود.
7ـ به خانواده ها و جوانان آموزش داده شود تا صرف هزینه های گزاف و انجام تشریفات زاید در ازدواج بپرهیزند.
8ـ از طریق رادیو و تلویزیون و سایر رسانه هی گروهی برنامه های مفید و کاربردی در رابطه با معیارهای مناسب انتخاب همسر و شیوه های صحیح برخورد با مشکلات ازدواج برای آگاهی دادن به والدین و جوانان تهیه و پخش شود.
9ـ از وقوع ازدواج های تحمیلی جداً خودداری شود و تناسب در خصوصیات زوجین مورد توجه خانواده ها قرار گیرد. زیرا هرچه تناسب در خصوصیات زوجین بیشتر باشد احتمال خوشبختی در زندگی افزایش می یابد.
10ـ به دانشجویان نیازمندی که در آستانه ازدواج قرار دارند از سوی مقامات مسوول جامعه کمک مالی شود و وام ازدواج در حد ومعقول به آنها اعطاء گردد و تسهیلات لازم برای شروع یک زندگی ساده و معمولی در دسترس جوانان قرار گیرد.
11ـ طرح های پژوهشی در رابطه با ابعاد مختلف ازدواج و مشکلات آن با توجه به شرایط اقتصادی و فرهنگی جامعه تهیه و اجرا شود و از نتایج این پژوهش ها در کمک به ازدواج جوانان بهره برداری بعمل آید.

منابع:
1. اسدی امیرآبادی . مژگان (1372) نگرش خانواده ها نسبت به ازدواج جوانان پایان نامه کارشناسی روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران
2. اصلان زاده، جمیله (1372) بررسی مشکلات ازدواج جوانان دختر پایان نامه کارشناسی بالینی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران
3. بک. آرون . تی (1369) عشق هرگز کافی نیست (ترجمه مهدی قره چه داغی) تهران : انتشارات پیوند
4. دورانت، ویل (1357) لذات فلسفه (ترجمه عباس زریات خوئی) تهران: نشر اندیشه
5. شفیع آبادی، عبدا… (1357) ارزشیابی دیدگاههای دانشجویان و اعضای علمی از استاد راهنما و ارائه ویژگیهای مطلوب، مجموعه مقالات نخستین سمینار آموزش عالی در ایران، دانشگاه علامه طباطبائی، جلد دوم، چاپ اول
6. شفیع آبادی، عبدا… (1374) مشکلات دانشجویان و ضرورت تاسیس مرکز مشاوره در دانشگاه ها پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت، شماره 4، 104ـ 117
7. شفیع آباد، عبدا… (1375) مقدمات راهنمایی و مشاوره. تهران: دانشگاه پیام نور، چاپ پنجم
8. شفیع آبادی، عبدا… و ناصری، غلامرضا (1375) نظریه های مشاوره و روان درمانی تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ چهارم
9. شفیع آبادی، عبدا… (1375) ملاکهای ازدواج از دیدگاه دانشجویان ، دانشگاه علامه طباطبائی
10. علیمردانی، سوسن (1373) بررسی مشکلات ازدواج از دیدگاه جوانان دانشجوی دختر و پسر مجرد، پایان نامه کارشناسی روانشناسی کودکان استثنائی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران
11. فرام، اریک (1369) هنر عشق ورزیدن (ترجمه پوری سلطانی) تهران: انتشارات مروارید، چاپ دوازدهم
12. کاپلان، هارولد وسادوک، بنیامین (1373) خلاصه روانپزشکی (ترجمه نصرت الله پور افکاری) تهران: انتشارات آزاده، چاپ دوم
13. مرادی ثابت، پروین (1372) معیارهای ازدواج از دیدگاه دختران و پسران، پایان نامه کارشناسی روانشناسی کودکان استثنائی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران
14. مطهری، مرتضی (1359) نظام حقوق زن در اسلام قم: انتشارات صدرا
15. منصوریان، احمدعلی (1369) بررسی وضع زناشوئی و جمعیت کشور، گزیده مطالب آماری سال ششم، شماره 28
16. میشل، آندره (1354) جامعه شناسی خانواده و ازدواج (ترجمه فرنگیس اردلان) تهران: انتشارات دانشکده علوم اجتماعی و تعاون، دانشگاه تهران
17. نوروزی، مجید (1369) گزیده مطالب آماری، بررسی و محاسبه میانگین سن ازدواج، شماره 27، سال ششم.
18. والچاک، ایوت و برنز، شیلا (1366) طلاق از دید فرزند (ترجمه فرزانه طاهری) تهران: مرکز نشر دانشگاهی
19. Adler, A (1973) Individual psychology. New jersey: Littelefield Adams co.
20. Ivey, A etal. (1993) Counseling and Psychotherapy. Boston: Allyn- Bacon.
21. Kratochwill, T.R . Morris, R.J (1991) The Practice of Child Therapy. N.Y Pergamon Press

موسسه همسان گزینی خانه امید 02166903326- 02166901899 تلگرام واتساپ 09916058868